🌎थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यास प्रश्नावली 🌍

▪️अभ्यास क्र.-२०

▪️इयत्ता:- ६वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:४)वैदिक संस्कृती

                (यजुर्वेद संहिता)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

      यजुर्वेद संहितेमध्ये यज्ञात म्हटले जाणारे मंत्र आहेत.यज्ञविधींमध्ये कोणत्या मंत्रांचे पठण केव्हा आणि कसे करावे याचे मार्गदर्शन या संहितेत आहे.पद्यात असणारे मंत्र आणि गद्यात दिलेले त्या मंत्रांचे स्पष्टीकरण अशी या संहितेची रचना आहे.याविषयी आपण अभ्यासलो.

   विद्यार्थ्यांनों...!यजुर्वेदात आपल्या परिचयाचे काय आहे ते आपणास आजच्या आपल्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात शोधावयाचे आहे.ते आपल्या सुवाच्च अक्षरात लेखन करुन वर्गात सादरीकरण करावे.चला तर मग गुगलवर शोधूया...!यजुर्वेदातील आपल्या परिचयाचे मजकूर..!

▪️अभ्यास क्र.-२०

▪️इयत्ता:- ७वी

▪️विषय:-भूगोल

.................................................

🔸घटक:३)भरती-ओहोटी

                     (लाटा)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

      गरम चहा किंवा दूध पिताना त्यावर फुंकर मारली,की तुम्हांला त्यावर लहरी येताना दिसतात.अशाच प्रकारे वार्‍याकडून मिळणार्‍या शक्तीने पाणी गतिमान होते.वार्‍यांमुळे सागरजल ढकलले जाते व पाण्यावर तरंग निर्माण होतात.त्यांना लाटा म्हणतात.लाटांमुळे सागराचे पाणी वरखाली व किंचित मागे-पुढे होते.या लाटा त्यांच्यात समावलेली ऊर्जा किनार्‍यापर्यंत घेऊन येतात व त्या उथळ किनारी भागात येऊन फुटतात.सागराच्या पृष्ठभागावर लहानमोठ्या लाटा सतत निर्माण होत असतात.लाटांची निर्मिती ही सुद्धा एक नैसर्गिक व नियमित होणारी घटना आहे.

  विद्यार्थ्यांनों...!१५व्या शतकापासून लाटांविषयी संशोधन चालु आहे.याकरीता आपणास आजच्या कृतीयुक्त अभ्यासात लाटांचा इतिहास शोधावयाचा आहे.व ते गुगलवर शोधून सूवाच्च अक्षरात लेखन करावे.

▪️अभ्यास क्र.-२०

▪️इयत्ता:- ८वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:३)ब्रिटिश सत्तेचे परिणाम

                     (मुलकी नोकरशाही)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

      भारतात इंग्रजांची सत्ता दृढ करण्यासाठी इंग्रजांना नोकरशाहीची गरज होती.लाॅर्ड कार्नवालिस यांने नोकरशाहीची निर्मिती केली.मुलकी नोकरशाही हा इंग्रजी शासनाचा महत्त्वाचा घटक बनला.ताब्यातील प्रदेशांची जिल्हावार विभागणी केली.जिल्हाधिकारी हा जिल्हा शासनाचा प्रमुख असे.अधिकार्‍यांची भरती इंडियन सिव्हिल सर्व्हिसेस (आय.सी.एस.)या स्पर्धात्मक परीक्षेद्वारे केली जाऊ लागली.

     विद्यार्थी मित्रानों...!आय.सी.एस. अधिकाऱ्यांनी तेव्हाच्या तीस कोटी लोकसंख्या असलेल्या अफाट भूमीच्या भारत देशावर कसे राज्य केले? याचे उत्तर आय.सी.एस. अधिकाऱ्यांच्या गुणवत्तापूर्ण निवड व सक्षम प्रशासनात आहे. जरी त्यांची सेवा ही मूलत: ब्रिटिशांच्या हितरक्षणासाठी असली तरी भारतात अनेक सामाजिक,आर्थिक व सांस्कृतिक बदल त्यांच्यामुळे घडून आले.विद्यार्थी मित्रानों...! आज अशाच एखाद्या ब्रिटिश भारतातील आय.सी.एस.अधिकारी आपणास गुगलवर शोधावयाचे आहे.व त्यांच्या कार्याविषयी माहिती मिळवून सुवाच्च अक्षरात लेखन करावयाचे आहे.

 ▪️अभ्यास क्र.-१९

▪️इयत्ता:- ६वी

▪️विषय:-भूगोल

.................................................

🔸घटक:४)हवा व हवामान

                 (हवामान)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   तुमच्या लक्षात येईल की प्रत्येक ऋतूचा विशिष्ट कालावधी असतो.सर्वसाधारणपणे वर्षाच्या त्याच कालखंडात आपण हे ऋतू अनुभवत असतो.हवामानशास्रज्ञ एखाद्या प्रदेशातील हवेचे अनेक वर्षे निरीक्षण करतात.या अभ्यासातून त्या प्रदेशातील हवेची सरासरी स्थिती निश्चित केली जाते.हवेची अशी दीर्घकालीन सरासरी स्थिती म्हणजे त्या प्रदेशाचे हवामान होय.उदा.हवामान शीत व कोरडे,उष्ण व दमट किंवा उष्ण व कोरडे असे सांगता येते.

हवेमध्ये तापमान,वारे,आर्द्रता इत्यादींमुळे वारंवार बदल घडतांना आढळतात.ही सर्व हवेची मुख्य अंगे आहेत.त्यांचा आपल्या दैनंदिन व्यवहारावर व जीवनशैलीवर परिणाम होत असतो.हवेच्या या अंगांचा विचार हवामान सांगण्यासाठी केला जातो.

    तर विद्यार्थी मित्रानों....! आज आपणास आपल्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यास उपक्रमात हवेच्या मुख्य अंगांचा विचार करुन म्हणजेच तापमान,वारे,आर्द्रता यांचा विचार करुन आपल्या महाराष्ट्र राज्याचा हवामान शोधावयाचा आहे.महाराष्ट्र राज्याचा हवामान गुगलवर शोधून छान सुवाच्च अक्षरात लेखन करुन वर्गात सादरीकरण करावे.

▪️अभ्यास क्र.-१९

▪️इयत्ता:- ७वी

▪️विषय:-नागरिकशास्र

.................................................

🔸घटक:१)संसदीय शासन पद्धतीची ओळख

             (अध्यक्षीय शासनपद्धती)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

      राज्यकारभाराची एक पद्धत म्हणून अध्यक्षीय शासनपद्धतीचा उल्लेख करता येईल.अशी शासनपद्धती अमेरिका या देशात आहे.ही पद्धती संसदीय शासन पद्धती पेक्षा वेगळी आहे.कायदेमंडळापासून कार्यकारी मंडळ अलिप्त असलेली आणि ज्यात कार्यकारी प्रमुख थेट जनतेकडून निवडला जातो,ती पद्धत म्हणजे अध्यक्षीय शासन पद्धती होय.

  विद्यार्थ्यांनों...!अध्यक्षीय शासनपद्धतीचा अवलंब अमेरिकेने केला आहे.आपल्या भारतीय संसदीय शासन पद्धतीपेक्षा वेगळी आहे.तर मित्रानों..!आज आपल्याला थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात अमेरिकेची राज्यव्यवस्था कशी आहे.म्हणजेच अमेरिकेची अध्यक्षीय शासन पद्धती गुगलवर शोधून लिहायची आहे.व वर्गात सादरीकरण करावयाची आहे.

▪️अभ्यास क्र.-१९

▪️इयत्ता:- ८वी

▪️विषय:-नागरिकशास्र

.................................................

🔸घटक:१)संसदीय शासन पद्धतीची ओळख

             (अध्यक्षीय शासनपद्धती)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

      राज्यकारभाराची एक पद्धत म्हणून अध्यक्षीय शासनपद्धतीचा उल्लेख करता येईल.अशी शासनपद्धती अमेरिका या देशात आहे.ही पद्धती संसदीय शासन पद्धती पेक्षा वेगळी आहे.कायदेमंडळापासून कार्यकारी मंडळ अलिप्त असलेली आणि ज्यात कार्यकारी प्रमुख थेट जनतेकडून निवडला जातो,ती पद्धत म्हणजे अध्यक्षीय शासन पद्धती होय.

  विद्यार्थ्यांनों...!अध्यक्षीय शासनपद्धतीचा अवलंब अमेरिकेने केला आहे.आपल्या भारतीय संसदीय शासन पद्धतीपेक्षा वेगळी आहे.तर मित्रानों..!आज आपल्याला थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात अमेरिकेची राज्यव्यवस्था कशी आहे.म्हणजेच अमेरिकेची अध्यक्षीय शासन पद्धती गुगलवर शोधून लिहायची आहे.व वर्गात सादरीकरण करावयाची आहे.

▪️अभ्यास क्र.-१८

▪️इयत्ता:- ६वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:४)वैदिक संस्कृती

         (ऋग्वेद संहिता)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   ऋचांनी बनलेला वेद म्हणजे ‘ऋग्वेद’ होय. ‘ऋचा’ म्हणजे स्तुती करण्यासाठी रचलेले पद्य. अनेक ऋचा एकत्र गुंफून एखाद्या देवतेची स्तुती करण्यासाठी तयार केलेल्या काव्याला ‘सूक्त’ असे म्हणतात. ऋग्वेद संहितेत विविध देवतांची स्तुती करणारी सूक्ते आहेत.

     विद्यार्थी मित्रानों आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात आपणास गुगलवर ऋग्वेदातील कोणतेही एक देवता शोधून त्यासंबंधी कोणते सूक्त आहे त्याविषयी माहिती शोधावयाची आहे.व लेखन करुन वर्गात सादरीकरण करावयाचे आहे.

▪️अभ्यास क्र.-१८

▪️इयत्ता:- ७वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:१)आपल्या संविधानाची ओळख 

(प्रजासत्ताक दिन)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   संपूर्ण संविधान लिहून झाल्यानंतर संविधान सभेने त्यास मान्यता दिली व त्याचा स्वीकार २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी केला.म्हणून २६ नोव्हेंबर हा दिवस 'संविधान दिन' म्हणून साजरा केला जातो.२६ जानेवारी १९५० पासून संविधानातील तरतुदींनुसार देशाचा राज्यकारभार चालवण्यास सुरुवात झाली.या दिवसापासून भारताचे प्रजासत्ताक राज्य अस्तित्वात आले.म्हणूनच २६ जानेवारी हा दिवस आपण 'प्रजासत्ताच दिन म्हणून साजरा करतो.

   विद्यार्थ्यांनों...!दरवर्षी २६ जानेवारी भारताच्या राजधानीत म्हणजे नवी दिल्ली येथे नियोजनबद्ध साजरा केला जातो.विद्यार्थी मित्रानों आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात आपणास आपला प्रजासत्ताक दिन कशा पद्धतीने साजरा केला जातो?कोण-कोणत्या कार्यक्रमाचे आयोजन केले जाते?प्रमुख पाहूणे म्हणुन कोणास आमंत्रित केले जाते? ही माहिती आपणास गुगलवर शोधून लिहायची आहे.

▪️अभ्यास क्र.-१८

▪️इयत्ता:- ८वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:३)ब्रिटिश सत्तेचे परिणाम

           (दुहेरी राज्यव्यवस्था)

...............................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   राॅबर्ट क्लाइव्हने १७६५ साली बंगालमध्ये दुहेरी राज्यव्यवस्था अस्तित्वात आणली.महसूल गोळा करण्याचे काम कंपनीने हाती घेतले,तर शांतता व सुव्यवस्था राखण्याचे काम बंगालच्या नवाबाकडे ठेवले.यालाच दुहेरी राज्यव्यवस्था असे म्हणतात.विद्यार्थ्यांनों...! दुहेरी राज्यव्यवस्थेचे दुष्परिणाम कालांतराने दिसू लागले. बंगालमधील कायदा सुव्यवस्था अस्ताव्यस्त झाली होती.

    विद्यार्थी मित्रानों..! आपणास सखोलपणे ब्रिटिश सत्तेचे भारतावरील परिणाम कळावे याकरीता आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात गुगलवर आपणास दुहेरी राज्यव्यवस्थेचे झालेले दुष्परिणाम शोधावयाचे आहे.ते शोधून लेखन करुन वर्गात सादरीकरण करावयाचे आहे.

▪️अभ्यास क्र.-१७

▪️इयत्ता:- ६वी

▪️विषय:-भूगोल

.................................................

🔸घटक:४)हवा व हवामान

.................................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   एखाद्या ठिकाणची विशिष्ट वेळेला असणारी वातावरणाची स्थिती आपण प्रत्येकजण अनुभवत असतो.तिचे वर्णनही आपण करतो.ही स्थिती अल्पकालीन असते.यालाच आपण त्या ठिकाणची हवा म्हणतो.मित्रानों...!हवा ही पृथ्वीभोवतीच्या वातावरणातील विविध वायूंचे यांत्रिक मिश्रण असते. निसर्गातील हवा, पाणी व भूपृष्ठ या तीन घटकांमधील परस्परसंबंधांमुळे पृथ्वीवर जीवसृष्टी निर्माण झाली.जीवसृष्टी टिकून राहण्याच्या दृष्टीने अाॅक्सिजन, पाणी व अन्न या अत्यावश्यक गोष्टी असून यांपैकी ऑक्सिजन आपणास हवेतून मिळतो.

    विद्यार्थी मित्रानों...! आॅक्सीजनसह अनेक घटक वायु हवेत कमी-अधिक प्रमाणात मिसळलेले आहे. ते वायु कोणते?त्यांचे हवेतील प्रमाण किती?ही बाब आपणास आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यास उपक्रमात गुगलवर शोधावयाचे आहे.शोधून छान सुवाच्च अक्षरात लेखन करुन घ्या.व वर्गात सादरीकरण करा.

▪️अभ्यास क्र.-१७

▪️इयत्ता:- ७वी

▪️विषय:-इतिहास

.................................................

🔸घटक:२)शिवपूर्वकालीन भारत

                    -:राणी दुर्गावती:-

.................................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   भारतीय इतिहासात स्त्री राज्यकर्त्या विरळच पहावयास मिळतात रजिया सुलतान ही भारतातील पहिली महिला राज्यकर्ती होती त्यानंतर अनेकदा स्त्रियांनी पर्यायी व्यवस्था म्हणून राज्यकारभारात लक्ष घातले असे बहुधा व्हायचे परंतु अहिल्याबाई होळकर, झांशीची राणी लक्ष्मीबाई ह्या काही कर्तुत्ववान व साहसी स्त्रिया सुध्दा होवून गेल्या ज्यांनी पूर्णवेळ शासक म्हणून राज्य सांभाळले व प्रजेचे पुत्रवत संरक्षण सुध्दा केले. आज आपण अश्याच एका शूर व साहसी महिला राज्यकर्तीची माहिती आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात शोधणार आहोत. जिचे साहसी नेतृत्व व युध्द कौशल्यापुढे मुघल शासक अकबर सुध्दा अनेकदा त्रासून गेला होता सोबतच त्याला अतोनात नुकसान सुद्धा सहन करावे लागले होते.ती स्री म्हणजे राणी दुर्गावती” होय.ज्यांनी मुघल शासनाला हादरवणारी एक शूरवीर वीरांगना म्हणुन इतिहासात नाव अाजरामर केले.

           विद्यार्थ्यांनों...!राणी दुर्गावतीचे नाव इतिहासात वीरांगना व साहसी महिला शासक म्हणून उल्लेखित होते. गोंड घराण्यातील शासनकर्ती राणी दुर्गावती शेवटच्या श्वासापर्यंत प्रजा व राज्य रक्षणाकरिता प्राणपणाने लढली व ह्यातच तिला वीरमरण आले.विद्यार्थी मित्रानों...!आजच्या उपक्रम अभ्यासात आपणास राणी दुर्गावती व मुघल बादशाहा अकबर यांमधील झालेला संघर्ष गुगलवर शोधावयाचा आहे.ते शोधून लेखन करावे.

▪️अभ्यास क्र.-१७

▪️इयत्ता:- ८वी

▪️विषय:-भूगोल

.................................................

🔸घटक:३)आर्द्रता व ढग

         -:सापेक्ष आर्द्रता:-

 .................................................

विद्यार्थी मित्रानों...!

   एका विशिष्ट तापमानास व विशिष्ट घनफळ असलेल्या हवेतील असलेल्या हवेतील निरपेक्ष आर्द्रता व  त्याच तापमानवरील हवेची बाष्पधारण क्षमता यांच्या गुणोत्तरावरुन हवेची सापेक्ष आर्द्रता सांगता येते.सापेक्ष आर्द्रता टक्केवारीत व्यक्त केली जाते.

    विद्यार्थी मित्रानों...!आर्द्रता कशी काढली जाते ते आपणास ज्ञात झालेले आहेत.तर मित्रानों...!आजच्या थोडा हटके कृतीयुक्त अभ्यासात आपणास आर्द्रता मोजण्याचे यंत्र तसेच पद्धती शोधावयाची आहे.चला तर मग   विद्यार्थ्यांनों...!गुगलवर आर्द्रता मोजण्याची पद्धत शोधून आकृतीसह लेखन करावयाचे आहे.